‘Όπως έχω πει, κάνω πορτραίτα με τον τουρισμό στη Ρόδο για
βιοπορισμό. Φέτος το καλοκαίρι λοιπόν, λίγο για να πειράξω, λίγο για να
«ψαρέψω» τους Γερμανούς πελάτες μου όταν τους έδινα το πορτραίτο και
αποχαιρετιόμασταν τούς πέταγα- υπομειδιώντας-
ένα «χαιρετίσματα στον μίστερ
Σώυμπλε!» Οι περισσότεροι αντιδρούσαν με γέλια που σήμαιναν κάτι σαν
«Χριστός και Παναγία!» Έξυπνοι άνθρωποι
(που υπάρχουν παντού), καταλάβαιναν ότι η Ελλάδα δεν είναι το «κέντρο του
κακού», για αυτό άλλωστε δεν είχαν διστάσει να την επιλέξουν για τις διακοπές
τους, και πολλοί συμφωνούσαν μαζί μου ότι αυτό που τώρα συμβαίνει σε μας, αργά
ή γρήγορα, θα πέσει κι απάνω τους. Ότι δηλαδή, μπροστά πάμε εμείς και οι
υπόλοιποι ακολουθούν.
Μια μέρα λοιπόν εμφανίστηκε ένας Γερμανός, 65-70 χρονών με
ένα παιδάκι. Συζητήσαμε για την τιμή και τελικά μου ζήτησε να ζωγραφίσω το
εγγονάκι του. Ο άνθρωπος φαινόταν ευκατάστατος και συγκρατημένος. Τετράγωνο
πρόσωπο, αυτό που λέμε θεληματικό πηγούνι, γυαλιά με μεταλλικό σκελετό και
ακόμα πιο μεταλλικό γαλάζιο βλέμμα. Το παιδάκι ήταν πολύ μικρό –δύσκολο να
κάτσει ακίνητο και να ποζάρει- κι έτσι το τράβηξα μια φωτογραφία, είπα στον
παππού να επιστρέψουν σε μιάμισυ ώρα και άρχισα να δουλεύω.
Δύο-τρία λεπτά πριν τον καθορισμένο χρόνο είδα τον πελάτη να
με περιτριγυρίζει. Ακριβέστατος, στην ώρα του, σαν καλός Γερμανός.
«Σε πέντε λεπτά είμαι
έτοιμος» του είπα.
Έκατσε μαζί με το
παιδάκι σε ένα πεζούλι πίσω μου. Τελείωσα και τον φώναξα. Έρριξε μια ματιά στο
πορτραίτο, αχνογέλασε, κούνησε καταφατικά το κεφάλι, εγώ τύλιξα το πορτραίτο
και του το έδωσα κι ενώ έψαχνε τα χαρτονομίσματα μες το πορτοφόλι του, τού
έδωσα τα χαιρετίσματα. Αυτός με το κεφάλι ακόμα σκυμμένο, μετρώντας, μου
απάντησε: Mr Shauble is trying to get back the German money! Κατόπιν σήκωσε το κεφάλι, μου έδωσε τα λεφτά και με
κοίταξε.
-Προσπαθεί να πάρει πίσω τα γερμανικά λεφτά?! έκανα εγώ. Ποια γερμανικά λεφτά? Ξέρετε ότι
πληρώνουμε διαρκώς τόκους, ότι θα πληρώνουμε δια παντός τόκους χωρίς να
φτάσουμε ποτέ στο κεφάλαιο? Και ότι
–αναλογίζομαι αν είναι αλήθεια αυτό που λένε- η Γερμανία έχει κερδίσει περίπου
100 δις, μέχρι στιγμής, από αυτό που αποκαλούνε «ελληνική κρίση»? Και ότι τα
λεφτά αυτά πάνε για τη σωτηρία χρεωκοπημένων τραπεζών και δεν φτάνουνε ποτέ στη
χώρα, στην ελληνική κοινωνία?
-Οh, you have a point in this! Έχετε κάποιο δίκιο εδώ, έκανε ο
άνθρωπος μας, αλλά ξέρετε η Ελλάδα, όπως και οι υπόλοιπες χώρες του Νότου,
πάσχουν από υψηλή διαφθορά!
-Γιατί η Γερμανία δεν έχει διαφθορά? ρωτάω.
-Α, όχι… όχι και
τόσο…
-Εδώ έχει βουίξει ο τόπος, λέω εγώ, ότι οι γερμανικές
εταιρίες δίνουν παντού μίζες για να παίρνουν τις δουλειές.
-Έ, ...αυτό είναι μια κάπως σύνηθης πρακτική που εφαρμόζεται
παντού για να κλείνουν οι δουλειές. Δούλεψα για πάρα πολλά χρόνια στις
εταιρείες και –πιστέψτε με- δεν υπάρχει τόση διαφθορά εντός της Γερμανίας.
-Α, έτσι έ? Βέβαια! Οι μητροπόλεις πάντα φροντίζουν να
διατηρούνε την αυλή τους κάπως καθαρή και σπρώχνουν τη διαφθορά στις ξένες
αυλές, στις αποικίες, ή στην περιφέρεια αν προτιμάτε. Κοιτάξτε, συνεχίζω,
υπάρχει κάποιος κύριος Χριστοφοράκος, ήταν ο άνθρωπος της Siemens στην Ελλάδα που έδινε λεφτά κάτω
από το τραπέζι, κάποιος εισαγγελέας επιλήφθηκε της υπόθεσης, κι αυτός, όταν
ένοιωσε τον κλοιό να σφίγγει γύρω του, διέφυγε στη Γερμανία και τώρα έχει άσυλο
στο Μόναχο! Γιατί δεν μας τον δίνετε να μάθουμε και μείς σε ποιόν τα έδινε και
κυρίως από ποιόν τα έπαιρνε!
-Α, έχετε κι εδώ κάποιο δίκιο, κάνει ο άνθρωπός μας και μετά
με μια άψογη κίνηση σηκώνει τον αριστερό καρπό μπρος στο πρόσωπό του, τοποθετεί
τον δεξί δείχτη πάνω στο ρολόι του και λέει: But now we are on holidays, ευχαριστώ, γειά σας!
Τον βλέπω να φεύγει κρατώντας στο δεξί χέρι το πορτραίτο και
με το αριστερό το εγγονάκι του.
Μένω να σκέπτομαι: αυτός ο άνθρωπος που ελίσσεται, που
υπεκφεύγει, που ξεγλιστράει είναι ο τύπος του ανθρώπου που στήριξε τον Ναζισμό.
Κάτι στον κοφτό και αδιάλλακτο τρόπο με τον οποίο έδωσε ένα τέλος όταν βρέθηκε σε δύσκολη θέση, με κάνει να
υποθέτω ότι θα εφαρμόσει βία αν εξαναγκαστεί σε συζήτηση. Όχι ο ίδιος, προς Θεού! Απλά αυτός θα φτιάξει
το πλαίσιο και θα παράσχει τη θεωρητική κάλυψη ώστε άλλοι να κάνουν τη βρώμικη
δουλειά. Ή στην καλύτερη περίπτωση, ενσαρκώνει το «Πρωσσικό Πνεύμα». Αλλά κι
αυτό το καθαρό και άσπιλο «Πρωσσικό Πνεύμα» μια χαρά τα πήγε με τον
εθνικοσοσιαλισμό όταν ζορίσανε τα πράγματα… και έγιναν οι αριστοκράτες υποπόδιο
των Ναζήδων! Ή ακόμα πιο …αθώα, πρόκειται απλά για το
περίφημο «Βόρειο Πνεύμα». Αυτό που προκρίνει την αποτελεσματικότητα έναντι του
διαλόγου.
Αλλά επειδή… εκτός από τον εχθρό πρέπει κανείς να γνωρίζει
και τον εαυτό του, το ερώτημα είναι: Πώς μπορούμε εμείς που ζούμε στο Αιγαίο να
συνεννοηθούμε μ’ αυτούς τους ανθρώπους? Εμείς, που η σκέψη μας γεννιέται από
τις στενές κοιλάδες μας, τα νησιά και τ’ ακρωτήρια. Και πρέπει να τείνει να
εξισορροπήσει όλο αυτό το απροσδόκητο τοπίο? Και, εν τέλει, εμείς, παιδιά του
διαλόγου, τόσο άχρηστοι κι ανήμποροι είμαστε, που δεν μπορούμε να
τακτοποιήσουμε τα του οίκου μας, να ξεχωρίσουμε δυό γαϊδουριών άχερα, και
πρέπει να στηριζόμαστε σ’ αυτούς και μετά να ξοδευόμαστε σε τέτοιου είδους
απόπειρες?
Β.Η
