Μπρος στα σημάδια αμήχανοι και γερασμένοι

             

Ας κάνουμε μια υπόθεση: η Γη έχει μπει σε διαδικασία αυτοΐασης. Πρώτα η λεγόμενη οικονομική κρίση του 2008 (ένα ενιαίο σύνολο είναι όλα: άνθρωποι, ζώα, νερά, πέτρες, χώμα και δολάρια) και τώρα τούτη δω, η επιδημική κρίση. Κατά την ολιστική αντίληψη της Ομοιοπαθητικής: δεν δώσαμε σημασία και ταπώσαμε το δερματικό του ’08 και τώρα η πάθηση πέρασε στα όργανα, στο συκώτι (ή στα πνευμόνια αν θέλετε). Από το αν θα ερμηνεύσουμε τα συμπτώματα σωστά και θα συνεργαστούμε με τον Οικοδεσπότη μας, ώστε οι κρίσεις αυτές να αποβούν θεραπευτικές, θα εξαρτηθεί το αν θα σώσουμε το σαρκίο μας… ίσως και την ψυχή μας. Η Γη δεν μας έχει ανάγκη! Μας το είπε καθαρά: είτε θέτετε υπό έλεγχο τον υπερφίαλο εαυτό σας ή σας κλείνω σπίτι και αρχίζω να ανθώ!

Έτσι, σύμφωνα με τα ανωτέρω, επαναλαμβάνω: δεν δώσαμε την πρέπουσα ερμηνεία στην κρίση του 2008 που θεωρήθηκε ως κρίση οικονομική, ενώ ήταν κάτι βαθύτερο. Τότε η οικονομία «έσκασε» ή αλλιώς, η «κατσαρόλα τίναξε το καπάκι». Ας πούμε λοιπόν ξανά ότι ήταν μια κρίση υπαρξιακή που εκφράστηκε με όρους οικονομικούς. Αντιμετωπίστηκε φυσικά σαν ένα πρόβλημα που μπορεί να θεραπευτεί με πολλή προσπάθεια που συνοδεύεται από κάποια «εργαλεία» και τεχνάσματα. Δηλαδή τεχνικά. Έπειτα όλοι περίμεναν την «ανάκαμψη». Δεν δόθηκε η σημασία που έπρεπε σε ένα σύμπτωμα που εκδηλώθηκε στην επιφάνεια, ας πούμε, στο δέρμα των πραγμάτων. Γιατί η οικονομία, αντίθετα από ό,τι πιστεύεται πλατιά, δεν είναι η βάση των πραγμάτων αλλά στέκει στον «αφρό του αφρού» για να το πούμε έτσι. Από κάτω είναι το πολιτικό, το κοινωνικό, το πολιτισμικό και τέλος, το ίδιο το πνευματικό, η διακηρυγμένη αρχή, δηλαδή το τι πιστεύει μια κοινωνία ότι έχει αξία. Ωσαύτως, από κάποιους θεωρήθηκε ότι κάτι βαθύτερο σοβούσε.

Τι είναι λοιπόν η επιδημία που ενέσκηψε σύμφωνα με αυτή την αντίληψη; Προσέξτε κάτι: αν η οικονομική κρίση απείλησε τα πορτοφόλια, η επιδημική κρίση στρέφεται βαθύτερα, στην ίδια τη ζωή. Βλέπετε εδώ μια εξέλιξη που ακολουθεί την πορεία της ασθένειας όπως την περιγράφει η ομοιοπαθητική; Όσο δηλαδή δεν εφαρμόζεται μια αποτελεσματική θεραπεία, όσο δεν επιτυγχάνεται πραγματική ίαση, αλλά ακολουθείται (μέσω τεχνικών) η μέθοδος καταστολής των συμπτωμάτων, η ασθένεια προχωρά από το εξώτερο στο εσώτερο, από την επιδερμίδα στα όργανα και από εκεί βαθύτερα στην διανοητική και ψυχική σφαίρα, δηλαδή στον πυρήνα.

Αν είναι λοιπόν έτσι, πού βρισκόμαστε τώρα; Πιθανώς κάπου ανάμεσα στο δεύτερο και το τρίτο στάδιο. Πιθανώς η βλάβη έχει αρχίσει και αγγίζει την ψυχοδιανοητική σφαίρα. Πώς αλλοιώς να εξηγηθεί ο σχεδόν οικειοθελής εγκλεισμός του πλανήτη για να αντιμετωπισθεί ένας ιός μέτριας μεν επικινδυνότητας, αλλά όχι μικρής σημασίας, η εμφάνιση του οποίου έπρεπε να σημάνει άλλου είδους συναγερμό; Πώς αλλοιώς να εξηγηθεί αυτή η ταραχή με τα χαρακτηριστικά της νεύρωσης; Πρόκειται για μια μέθη! Πληθυσμοί, κυβερνήσεις, ειδικοί και ΜΜΕ - απ’ όπου ξεκίνησε όλη η τρέλα και διεσπάρει μέσω του ίντερνετ- συμφώνησαν ότι σχεδόν πλησιάζει το τέλος του κόσμου. Ο φόβος του ενός μολύνει τον άλλον. Ένας πανικός χαμηλής έντασης. Οι φωνές λίγων λογικών επιστημόνων που προσπαθούν να δουν καθαρά το πρόβλημα και στις σωστές του διαστάσεις μόλις που ακούγονται. Λες και τα κρυμμένα ορμέμφυτα θανάτου βγήκαν στη φόρα. Ένας προσεκτικός παρατηρητής θα μπορούσε να πει ότι μια συλλογική ενοχή της ανθρωπότητας για αυτά που έκανε στη φύση, για αυτά που επωφελήθηκε, αλλά και για αυτά που κάνει στον εαυτό της, επιστρέφει σαν φόβος. Τον ζούμε δεκαετίες τώρα. Ένας φόβος διάχυτος που ολοένα και πυκνώνει. Έπρεπε λοιπόν να συγκεκριμενοποιηθεί. Να αποκτήσει μια μορφή γιατί το διαρκές διάχυτο και άμορφο κάποια στιγμή γίνεται αφόρητο. Είναι η στιγμή όπου, όπως στην ιδεοψυχαναγκαστική νεύρωση, το άμορφο αποκτά πρόσωπο και γίνεται μια βασανιστική ιδέα. Ένας ιός είναι ό,τι χρειαζόταν. Κάτι απειροελάχιστο, ύπουλο και επικίνδυνο που επιμένει και καταλαμβάνει τη σκέψη. Επιτέλους τώρα έχουμε έναν εχθρό. Επιτέλους ο ορίζοντας έχει στενέψει. Το βλέμμα καθηλώνεται, η απειροσύνη των πραγμάτων περιορίζεται σε ένα. Ας αρχίσουν λοιπόν τα μαγικά, η τελετουργικοποίηση του φόβου: κάποια βήματα επαναλαμβανόμενα με προσήλωση είναι αναγκαία, ένα υγειονομικό τελετουργικό διατυπωμένο με σαφήνεια νόμου είναι απαραίτητο. Όμως, Ω Κατάρα! Το ένα αποκαλύπτει ξανά την πολυπλοκότητα και την απειρία και επιστρέφει με σωρεία μεταλλάξεων ή και επιπλοκών. Φυσικά μέσα σ’ αυτή τη απόπειρα ελέγχου και αποσυμπίεσης του άγχους το θέαμα θριαμβεύει. Για την ακρίβεια είναι αυτό που κάνει τη δουλειά, έχει γίνει η ίδια η απόπειρα. Αλλά τη στιγμή του θριάμβου αποκαλύπτει την βαθύτερη φύση του. Πρόκειται για ένα θέαμα θανάτου, γιατί μόνο θάνατος υπάρχει στην καρδιά του θεάματος.

Ας θυμηθούμε τώρα όλες τις ταινίες καταστροφής των τελευταίων δεκαετιών. Πόλεις κατακρημνίζονται από σεισμούς ή σαρώνονται και χάνονται στα κύματα. Εδώ και καιρό η ανθρωπότητα κρυφά ονειρεύεται τον χαμό της. Καθόλου παράξενο! Ένας ζωντανός οργανισμός, υπό κάποιες συνθήκες αδιεξόδου, στασιμότητας και ψυχικής ανημπόριας μπορεί να ποθεί την τελική λύτρωση. Πολύ περισσότερο αν ζει υπό το βάρος μιας ανεξιλέωτης ύβρεως.

Αλλά και εδώ θα υπάρξει απογοήτευση. Ούτε και τώρα έφτασε το τέλος του κόσμου. Ακούγονται και… ψύχραιμες φωνές. Όχι όμως αυτές που θα ευχόμασταν ν’ ακούσουμε, αλλά η πίεση της μάζας που θέλει να βγει για δουλειά, γιατί σε λίγο θα αρχίσει η πείνα, ο φόβος των πολιτικών μπρος σε εκρηκτικές καταστάσεις, οι εκτιμήσεις των ΜΜΕ που μετρούν την κόπωση του κοινού. Τότε το πράγμα μαζεύεται λιγάκι. Μια περίοδο αυστηρότητας την διαδέχεται μια άλλη, «χαλάρωσης των μέτρων», ώστε ο πληθυσμός να πάρει μιαν ανάσα. Σε κάθε φάση η κυριαρχία μετρά τα κέρδη της. Το «υγειονομικό κράτος» άνοιξε τον βηματισμό του, τώρα πια είναι φανερό ότι η επίσημη ιατρική κρατά τους πληθυσμούς υπό έλεγχο με μεγαλύτερη επάρκεια απ’ ό,τι έκανε στο παρελθόν η Εκκλησία. Έτσι, κάθε τόσο προκρίνεται η επιστροφή σε μια ελεγχόμενη κανονικότητα… Ως την επόμενη φορά! Μπροστά σε όλο αυτό το πράγμα «που δεν τελειώνει», αυτό το γαϊτανάκι, αυτή τη μέθοδο των «συνεχόμενων πνιγμών» η φύρδην-μίγδην ανθρωπότητα, κουρασμένη από τον ίδιο της τον εαυτό, πιασμένη στο δόκανο κρατών και εταιρειών, αδυνατεί να ιδεί τον εαυτό της και να συγκροτηθεί.



Αντί υστερόγραφου: Τι πρέπει να γίνει; Όχι με τη νόσηση καθεαυτή, αλλά με τον φόβο της και την τρέλα των ημερών. Γιατί χωρίς αυτό το «δέον γενέσθαι» το παραπάνω άρθρο, όσο και αν είναι ίσως κατατοπιστικό, θα παρέμενε στα όρια ενός σχολίου. Πιστεύω λοιπόν ότι κάτω απ’ αυτόν τον καταιγισμό ο καθένας μας πρέπει να κρατήσει μια απόσταση από τα πράγματα. Ή μάλλον απ’ αυτό που του εμφανίζεται σαν πραγματικότητα. Απέναντι στην ενασχόληση με την νόσηση η οποία, τόσο στανικά, υποδαυλίζεται από παντού να ορθώσει φραγμούς. Ας είναι αυτή η δική του «αποστασιοποίηση. Πρέπει, αντιθέτως, η φοβία να αντιμετωπισθεί σαν ένα σύμπτωμα και σαν τέτοιο διαρκώς να παραμερίζεται. Σ' αυτές τις περιπτώσεις, σε τέτοιου είδους κρίσεις, τα συμπτώματα, όσο κι αν είναι κραυγαλέα, δεν φέρουν κανένα ίχνος αλήθειας και λειτουργούν μόνο συσκοτιστικά και παραπλανητικά. Είναι ας πούμε το ρούχο της κρίσης. Ταυτόχρονα, η ίδια η κρίση (ο φόβος εν προκειμένω) είναι εξόχως διδακτική. Τα ερωτήματα, τι είναι ο ιός, ποια η πραγματική του απειλή, τι κάνει στην κοινωνία και τι κάνει ο φόβος εντός μου πρέπει να τεθούν. Όπως σε κάθε κρίση, υπάρχει μια πλευρά που με ρίχνει πιο βαθιά μέσα της και μια άλλη που είναι η έξοδος προς την υγεία και την ελευθερία. Το ερώτημα: γιατί ο φόβος και τι ακριβώς φοβάμαι πρέπει απαντηθεί. Το ερώτημα: ποιο κενό άφησα μέσα μου, μια ολόκληρη ζωή, όπου ο φόβος αντηχεί και πολλαπλασιάζεται πρέπει να τεθεί και να απαντηθεί. Όπως σε κάθε κρίση, ας φαντασθούμε το χειρότερο, ας σταθούμε μέσα σ’ αυτήν με το ένα πόδι όμως μόνο. Ας κρατάμε πάντα ένα πόδι έξω. Αυτό λέγεται: μη συνθηκολόγηση με τον φόβο. 

Κάθε κρίση, οικονομική, πολιτική, επαγγελματική, συναισθηματική, μας βάζει το πρόβλημα του τρόπου ζωής κάπως συγκεκαλυμένα, σε δεύτερο πλάνο, όμως μια κρίση που στρέφεται ενάντια στη ζωή, όπως μια αρρώστια, βάζει μπρος μας, ακέραιο, ολόκληρο το υπαρξιακό πρόβλημα χωρίς να επιτρέπει διαφυγή. Εδώ βρισκόμαστε τώρα, η βελόνα δείχνει κέντρο. Η κατάσταση έχει φρακάρει, τέρμα τα μπαλώματα! Επομένως, το ερώτημα που προκύπτει είναι: μπρος στις απανωτές επιπλοκές, μπρος στα σημάδια γήρανσης και όλο και βαθύτερα υποτροπιάζουσας κατάστασης, υπάρχουν οι δυνάμεις για μια αναγέννηση ή η ανθρωπότητα θα ζει θεωρώντας τον εαυτό της σαν έναν άρρωστο οργανισμό που χρήζει διαρκούς υποστήριξης;

Τέλος, ας εξεταστεί το θέμα και απ’ την πολιτική του πλευρά γιατί χωρίς την πολιτική του διάσταση ο άνθρωπος παραμένει λειψός. Δηλαδή ποιοι σπέρνουν τον φόβο; Προς ποιες «επείγουσες» αλλαγές ωθούνται αγεληδόν οι κοινωνίες; Ποιες είναι οι ειλημμένες αποφάσεις και ποια η νομιμότητά τους όταν παίρνονται κεκλεισμένων των θυρών;

Κατόπιν ας βρούμε ανθρώπους που στέκονται απέναντι στα πράγματα με τον ίδιο τρόπο. Είπαμε: χρειαζόμαστε ο ένας τον άλλο.



                                                                                                 Β.Η.

Σημ. Τα παραπάνω γράφτηκαν πριν τις καταστροφικές φωτιές και τις εικόνες Πομπήιας που ζούμε μέσα στο μουσταρδί φως ενός ηλίου που μοιάζει να βρίσκεται σε έκλειψη. Το μήνυμα έγινε επιτέλους κατανοητό: είναι ο πολιτισμός μας που μπαίνει σε έκλειψη. Τούτο το πεθαμένο, άρρωστο φως είναι ένα αδιάψευστο σημάδι. Όλοι λοιπόν καταλάβαμε: χρειάζεται αυτοπεριορισμός και συνειδητή λιτότητα. Απαιτούνται αποφάσεις που θα ληφθούν στις γειτονιές και στα χωριά. Πρέπει να ομιλήσουν άπαντες γιατί η σωτηρία είναι έργο ολονών. Αν οι αποφάσεις αυτές αφεθούν στις ελίτ τότε αυτές θα προετοιμάσουν ένα τρομακτικό απαρτχάιντ για να σώσουν τους εαυτούς τους και θα εγκαταλείψουν τις μεγάλες μάζες που τις θεωρούν πλεόνασμα σε έναν κόσμο που θα θυμίζει Mad Max. Επαναλαμβάνω: η Γη (ο Κόσμος, "το Όλον") το ‘χει πάρει απόφαση να αντιδράσει. Το καράβι στο οποίο επιβαίνουμε και τόσο αυτάρεσκα αποκαλούμε «Πολιτισμό» θα συντριβεί σαν τσόφλι. Πριν όμως χαθεί, ο μέθυσος και αιμομίκτης καπετάνιος κι οι μπράβοι κι οι ρουφιάνοι του θα ορμήξουν να πάρουν την πιο γερή βάρκα και το ταμείο του σκάφους. Νομίζουν οι άρρωστοι τρελοί ότι θα υπάρξει σωτηρία μόνο για αυτούς. Εδώ όμως θα χυθεί τελικά αίμα.